شاه طوطی و ملنگو




به این فکر می کردم که چرا همیشه باید دنبال چیزهایی که در دسترس نیستند باشیم مثلا دوست داریم به افریقا یا استرالیا یا امریکا برویم و در مورد طوطی ها بیشتر اطلاعات کسب کنیم اما توجهی به گونه بسیار زیبایی که در شهرمان زیست می کند نداریم؟ در مورد دو گونه طوطی سبز رنگ قرار است مطلبی بنویسم که در ایران تنها در تهران و اطراف تهران یافت می شوند الکساندر پاراکیت کوچک و بزرگ یا همان ملنگو و شاه طوطی.
چطور شد که این طوطی را اسکندر نامیدند؟ حتما اسکندر مقدونی در تاخت و تاز گسترده ای که به اسیا داشت از رنگ و ظاهر و قدرت تقلید صدای این طوطی خوشش امده و حتما از یکی از این طوطی های زیبا را نگهداری می کرده و از انجا این طوطی را طوطی اسکندر نامیدند
اما چرا در ایران گونه ای که جثه ای کوچکتر دارد را ملنگو و گونه بزرگتر را شاه طوطی می نامند؟
یکی از افراد باتجربه در این زمینه می گفت در هنگام ساخت کاخ نیاوران تعداد زیادی از این طوطی ها از هندوستان توسط شاه به ایران اورده شد و از انجا به بعد نوع بزرگ این طوطی را شاه طوطی نامیدند یا دست کم به نظر اینجانب حتی اگر چنین نباشد هم باز احتمالا به خاطر تعداد بالای این پرنده در اطراف و داخل کاخ ها که به زیستن در کاخ های پادشاه علاقه داشته اند انها را شاه طوطی نامیدند و فکر نمی کنم نظر اول در مورد اوردن طوطی اسکندر بزرگ از هند توسط شاه درست باشد اگر چند هزار سال قبل بود شاید می شد باور کرد اما در آن زمان از تاریخ به نظر نمی رسد شاه با آن همه گرفتاری های مختلف وقتی برای اوردن طوطی گذاشته باشد پس به این نتیجه می رسیم انها قدمتی بیشتر از این حرفها در شهر ما تهران دارند. اما پاسخ به این سوال که چرا نوع کوچک این پرنده را ملنگو نامیدند کمی سخت است شاید فروشنده ملنگ یا مشنگی داشته و از انجا که خود می شنگیده یا می لنگیده نام این گونه را هم ملنگو گذاشته و شایدهای دیگر ! و از همانجا ملنگو باب شده خیلی ساده تر از انچه فکر می کنید یک کلمه اشتباه یا نام اشتباه می تواند با سرعت باب شود.
هنگامی که به محیطی که این طوطی ها در آن زیست می کنند یعنی بخشهایی از تهران و اطراف مانند فرحزاد و پارکهای جنگلی و یا پارکهای قدیمی تهران مثل پارک شهر و ... و کاخ ها و سافارتخانه ها نگاه می کنیم معمولا تعداد اسکندر کوچک بیشتر از گونه بزرگش است و در گذشته ای نه چندان دور این طوطی ها مثل گنجشک و کبوتر در تهران قدیم فراوان بودند و با تخریب زیستگاه ها مانند باغ های قدیمی و قطع درختان چنار انها نابود شدند.
در ظاهر به نظر می رسد انها روی درختان کاج زندگی می کنند اما فقط از تخمه های داخل میوه کاج تغدیه می کنند و نوک منقار خود را محکمتر می سازند زیرا درخت کاج سم هایی تولید می کند که چندان خوشایند نیست برای طوطی ها جهت اشیانه سازی انها به سوراغ درخت های کهن سال و پر ارزش چنار می روند که در تهران قدیم بیشتر به چشم می خورد. در یک درخت چنار چندین گونه پرنده همراه هم می توانند با موفقیت زندگی و اشیانه سازی کنند کنند اسکندر بزرگ و کوچک و مرغ مینا و سار و گنجشک و غیره و غیره همچنین برخی از انها از دنیای حشرات موجود در تنه این درخت تغذیه می کنند.
معمولا در هر لانه دو تخم یا جوجه وجود دارد که در صورتی که والدین تشخیص دهند قادر به تغدیه کامل هر دو جوجه نیستند فقط به جوجه قوی تر غذا می دهند اما گاها جوجه قوی تر از غذای خود به جوجه ضعیفتر می دهد البته اگر واقعا سیر باشد ! انها شدیا به غذا جهت رشد احتیاج دارند حجم مقدار غذایی که دریافت می کنند همیشه منرا ناراحت می کند و با خود می اندیشم که این والدین این همه غذا را از چه باید به دست بیاورند؟ البته انقدرها هم سخت نیست همیشه منابعی در دسترس هست مانند درختان میوه مختلف مثل توت و انجیر و سیب و غیره که بسیار مورد توجه طوطیها هستند.
??? تا 700 قطعه در سال از این طوطیان سبز شکار میشود که اصلا خوب نیست
نرو ماده هر در پرورش جوجه ها کمک می کنند روی تخم می خوابند و جوجه ها را تغذیه می کنند.
ایا انها بومی این مناطق هستند؟ همانطور که عرض کردم فکر می کنم با توجه به سازگاری بسیار خوبی که با محیط داشته اند نمی توان انها را گونه ای غیر بومی دانست.
جوجه های طوطی های اسکندر کوچک و بزرگ در پاکستان و هند زودتر به دنیا می ایند یعنی فصل جفتگیری زودتر اغاز می شود به علت انکه انجا زودتر گرم می شود. اینها فصلی هستند یعنی در ماه هایی گرم از سال بیشتر اقدام به جفتگیری می کنند اگر طوطی هایی که در مناطق استوائی هستند در اینجا بودند انها هم در صورتی که قادر به سازگار شدن با اب و هوای سرد کوهستانی و گاها گرم و خشک بودند فقط در فصول گرم اقدام به جفتگیری و اشیانه سازی می کردند اما انها که در مناطق استوائی هستند در تمامی ماه های سال می توانند مبادرت به تولیدمثل کنند و از نظر اب و هوایی در انجا مشکلی ندارند.
در طبیعت تهران شاه طوطی ها و ملنگوها منظور همان اسکندر بزرگ و کوچک است به سادگی باهم کنار می ایند و در جوار یکدیگر زندگی می کنند صدای اسکندرهای کوچک تیز و پشت سر هم و سریع است در مقابل نوع بزرگ که با فاصله و قوی تر و ملایم تر است
در هنگام پروازهای دسته جمعی داعما جیغ می کشند و شهر را از پرواز زیبای خود با آن دم بلند و زیبا باخبر می سازند کلاغ ها گاها به خود اجازه می دهند به لانه طوطی ها نزدیک شده و حتی سعی در دزدین تخم یا جوجه می کنند اما معمولا طوطی ها با اقتدار از حریم لانه و جوجه ها محافظت می کنند. و کلاغ را شکست می دهند.
در مناطقی قدیمی با چنارهای بزرگ مثل کاخ نیاوران یا سفارت انگلیس شاه طوطی هایی مسن با سن و سال های بالای ??سال را نیز مشاهده کردم که جثه هایی بزرگ و زیبا و منقارهای پهن داشتند که در چشم و منقار و جثه و پاها و غیره انها می شد سن حدودی شان را حدس زد.
همیشه در خاطر داشته باشید طوطی های دم بلند از هرگونه که باشند بسیار عالی قادرند پرواز کنند اگر شما چند پر یک طوطی دم کوتاه مثل طوطی سنگالی یا طوطی خاکستری را کوتاه کنید در پرواز به مشکل بر می خورد اما یک طوطی دم بلند مثل اسکندر حتی اگر از هر بال چند شاه پر و تیزه را کوتاه کنید نیز با اندکی مشکل و خصوصا اگر در جریان باد قرار گیرد توانایی پرواز را با اندکی دشواری خواهد داشت.
متاسفانه صید زیاد این دو گونه طوطی و خالی کردن اشیانه های انها توسط افرادی جهت کسب درامد باعث نابودی درصد زیادی از انها شده یکی از صیادان می گفت روزی سوراغ اشیانه ای رفتم که نری در کنار دو جوجه بود دست را داخل اشیانه بردم تا انها را بگیرم در این موقع پرنده ماده هم خود را سراسیمه به انجا رساند و خواست از نر و جوجه ها دفاع کند که او را هم اسیر کردم !
پس از انروز متوجه شدم نباید این ظلم را در حق این خانواده می کردم اما دیر شده بود و من فردای انروز تصادفی شدسد کردم که چند میلیون تومان در بیمارستان خرج خود کردم و سپس کلا این کار را کنار گذاشتم. و هرگز ادامه ندادم
واقعا فکرشو بکنید به خاطر مقداری پول شما یک اشیانه و زندگی یک خانواده زیبا از پرنده ها انهم طوطی های باهوش را خراب کنی؟ اینجانب خودم اشیانه ای را دیدم که مربوط به مرغ مینایی بود و در آن جوجه وجود داشت نمی دانم چند جوجه داخلش بود اما دست نزدم این پول هرگز نمی تواند برکتی داشته باشد.